Alfonso Castelao(1886-1950)

Alfonso Daniel Manuel Rodríguez Castelao, naceu en Rianxo o 30 de xaneiro de 1886, e morreu no exilio — en Bos Aires — o 7 de xaneiro de 1950. Pai do nacionalismo galego, Castelao foi un intelectual comprometido coa terra e co país. Estudiou medicina, pero confesaba: "Fixenme médico por amor a meu pai; non exerzo a profesión por amor á humanidade".BiografíaFillo de Manuel Rodríguez Dios, mariñeiro, e de Joaquina Castelao Genme. Manuel emigrou a Arxentina aos tres meses do nacemento de Daniel, e no decurso do 1895 emigrou coa súa nai para ir vivir co pai en Bernasconi, na Pampa, alí residiu até o 1900 e segundo el mesmo conta descubriu o valor da caricatura lendo Caras y Caretas. Estudou Medicina na Universidade de Santiago de Compostela, tamén durante os anos da universidade agroma o seu interese polo debuxo e a pintura e en especial pola caritacura. En 1908 espuxo os seus debuxos en Madrid e comeza a colaborar coa revista Vida Gallega. Entre 1909 e 1910 fai un curso de doutorado en Madrid e participa na III Exposición Nacional de Humoristas e colabora como ilustrador con El Cuento Semanal. En 1910 especialízase en Santiago en obstreticia e ao rematar instálase en Rianxo, e durante este período colaborou na fundación do semanario El Barbero Municipal (1910-1914), no que escribiu atacando o rexime caciquil galego e insírexe na vida política local dentro do Partido Conservador local nunha liña maurista. Dá a súa primeira conferencia en marzo de 1911, en Vigo falando sobre a caricatura e ao longo dos anos seguintes realiza exposicións das súas caricaturas en diversas cidades galegas. En 1912 adheriuse ao movemento Acción Gallega e o 19 de outubro dese ano casou con Virxinia Pereira. Durante esta época colaborou con El Liberal, El Gran Bufón, La Ilustración Gallega y Asturiana, Mi Tierra , Suevia, La Voz de Galicia de Bos Aires, que axudaron a popularizar as súas caricaturas. Un desprendemento de retina déixao cego en 1914, pero unha operación devólvelle a vista. En 1915 participou na Exposición de Belas Artes de Madrid, no que obtén grandes eloxios da crítica. En 1916 obtén por oposición unha praza na delegación de Pontevedra do Instituto Xeográfico Estatístico e nese ano foi un dos fundadores da agrupación local das Irmandades da Fala. En 1918 comezou a colaborar co xornal madrileño El Sol. Con Vicente Risco, Otero Pedrayo e outros fundou a revista Nós, arredor da cal xermolou a vida política e cultural de Galiza entre 1920 e 1936. En xaneiro de 1921, grazas a unha bolsa de viaxe da Xunta de Ampliación de Estudos, viaxou a Francia, Bélxica e Alemanha para estudar a arte deses países, froito desa viaxe foi o diario que escribiu e que publicou parcialmente na revista Nós e que apareceu como libro en 1977 co título de Diario 1921. En 1926 foi nomeado académico de número da Real Academia Galega. O 3 de xaneiro de 1928 morreulle o seu fillo Afonso aos 14 anos e nese ano marchou a Bretanha coa súa dona en viaxe de estudos para estudar os cruceiros bretóns que materializou no libro As Cruces de Pedra na Bretaña en maio de 1930, tamén quedou fondamente afectado pola morte de Antón Losada Diéguez o 15 de Outubro de 1929. En 1931 resultou elixido deputado como galeguista independente para as cortes constituíntes da Segunda República e participou na constitución do Partido Galeguista. Membro da Real Academia Galega dende 1933, foi desterrado a Badaxoz en novembro de 1934, durante a súa estadía en Estremadura escribiu para A Nosa Terra unha serie de artigos co título de Verbas de chumbo que posteriormente integraría en Sempre en Galiza. O 6 de Setembro de 1935 púxose fin ao desterro tras as xestións do novo ministro da Gobernación, Manuel Portela Valladares. En 1936 foi escollido de novo deputado na candidatura da Frente Popular. Protagonizou a campaña polo si ao Estatuto de Autonomía de Galiza, que foi aprobado en plebiscito en 1936. O "Levantamento Nacional" colleuno en Madrid e instalouse en Valencia a fins de 1936 e posteriormente en Barcelona. En 1938 exilouse en Nova Iorque e participou na campaña das eleccións ao Centro Gallego da Habana e finalmente en xullo de 1940 marchou para Bos Aires. Foi ministro sen carteira do goberno republicano no exilio presidido por José Giral (1946–1947) e establecido en Paris, cidade onde viviu Castelao ata agosto de 1947. Castelao morreu o 7 de xaneiro de 1950 no sanatorio do Centro Gallego de Bos Aires e enterrouse o 9 de xaneiro no cemiterio da Chacarita.Polifacético novelista, debuxante, caricaturista, pintor, teórico da arte e político, sempre reflexou na súa obra o seu compromiso co galeguismo e co mundo. Durante o exilio franquista, no 1944 publica Sempre en Galiza, obra capital do nacionalismo galego, e converteuse en primeiro presidente do Consello de Galiza, unha entidade que pretendía actuar como representación de Galicia no exilio. Os seus restos mortais foron repatriados e levados para o Panteón de Galegos Ilustres en 1984 en medio de manifestacións nacionalistas que acusaban ás autoridades de que "os que o exiliaron agora fanlle honores".Os seus debuxos, complementados con agudos textos, amosan a Galiza rural, o caciquismo, os pobres, os cegos, os desamparados, o pobo que sofre, desde unha visión realista crítica pero humorística, no álbum Nós (1931) recolleu debuxos feitos entre 1916 e 1918. E nos últimos álbumes habitan os horrores da Guerra Civil.Iniciouse na narrativa coa colección de relatos curtos Un ollo de vidro en 1922 En Cousas, Retrincos e Os dous de sempre, establece un conxunto único na narrativa galega que culmina coa colección de ensaios Sempre en Galiza, conectando literatura, política e teoría do galeguismo. A súa visión literaria tenta desmitificar os tópicos costumistas cun humorismo sarcástico e, de cando en vez, esperpéntico.Castelao é sen dúbida o galego máis destacado do século XX.Dedicóuselle o segundo Día das Letras Galegas, en 1964 .

Obra: Cego da romería (1913)Un ollo de vidro. Memorias dun esquelete (1922)As cruces de pedra na GalizaCousas (1926, 1929)Cincoenta homes por dez reás (1930)Os dous de sempre (1934)Retrincos (1934)Galicia Mártir (1937)Atila en Galicia (1937)Milicianos (1938)Sempre en Galiza (1944)Os vellos non deben de namorarse (representada en 1941, publicada en 1953)

Biografia e obra retirados daqui: http://gl.wikipedia.org/wiki/Castelao
Sugerimos: http://www.museocastelao.com/